Ένα άλλο μυστήριο αποτελεί η πόλη Ναζαρέτ, από την οποία λέγεται ότι καταγόταν ο Ιησούς. Η προσαγόρευση Ναζωραίος για τον Ιησού αναφέρεται στην Καινή Διαθή δώδεκα φορές. Για παράδειγμα, στο Ματθαίος 2,23 αναγράφεται: «και ελθών κατώκησεν εις πόλιν λεγόμενην Ναζαρέτ, όπως πληρωθεί το ρηθέν δια των προφητών, ότι Ναζωραίος κληθήσεται». Επίσης, στο σταυρό που θανατώθηκε υπήρχε η επιγραφή «Ιησούς Ναζωραίος Βασιλεύς των Ιουδαίων» (Ιωάννης 19,19)! Πέρα απ' αυτό, ως Ναζωραίος αναφέρεται και ο ληξιαρχικός πατέρας του Ιησού, ο Ιωσήφ. Όμως μια πόλη της Παλαιστίνης και συγκεκριμένα της Γαλιλαίας με το όνομα Ναζαρέτ δεν υπήρξε ποτέ πριν και κατά τη διάρκεια της ζωής του Ιησού και παρουσιάζεται για πρώτη φορά μέσα από τα ευαγγέλια. Η πόλη αυτή φαίνεται να «ιδρύθηκε» από τους χριστιανούς θεολόγους.
Στα ιστορικά έργα του Ιώσηπου Φλάβιου, ο οποίος ήταν αρχιστράτηγος των γαλιλαιϊκών στρατευμάτων στην εξέγερση κατά της Ρώμης και ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε, συνελήφθη και κρατήθηκε αιχμάλωτος από το έτος 67 μ.Χ., δεν αναφέρεται πουθενά αυτή η πόλη, αν και τα στρατεύματά του στρατοπέδευαν στην περιοχή της σημερινής Ναζαρέτ. Κατά τις συγκρούσεις για την κατάληψη της γειτονικής πόλης Sepphoris, η οποία απείχε μερικά χιλιόμετρα από τον οικισμό που ονομαζόταν αργότερα Ναζαρέτ, έπρεπε να αποτελεί αυτή η Ναζαρέτ από στρατηγικής σκοπιάς σημείο οπισθοχώρησης ή στρατοπέδευσης των στρατευμάτων του. Μία πόλη Garis, 5 χλμ. νοτιοανατολικά της Sepphoris, που δεν υπάρχει πια και αναφέρεται πράγματι από τον Ιώσηπο (Βιβλίο 3, Κεφάλαιο 6,3) ως τοποθεσία του στρατοπέδου του, βρίσκεται ακριβώς στη θέση που υπάρχει η μεταγενέστερα αναφερόμενη Ναζαρέτ. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι μέχρι το 70 μ.Χ. δεν φαίνεται να υπήρχε κατ' όνομα μια πόλη Ναζαρέτ.
Αλλά και στους προηγούμενους αιώνες, στην π.Χ. εποχή, πουθενά δεν υπάρχει αναφορά στην πόλη Ναζαρέτ. Στην Παλαιά Διαθήκη, η οποία αποτελεί την πολιτική και θρησκευτική ιστορία του ιουδαϊκού λαού, γίνεται αναφορά σε χιλιάδες πόλεις, χωριά και οικισμούς, πολλά ονόματα που έπαψαν να αναφέρονται κατά τη μεταγενέστερη εποχή. Όμως, σε κανένα σημείο της Π.Δ. δεν αναφέρεται κάποιος οικισμός που θα μπορούσε να ταυτιστεί κατ' όνομα ή λόγω ιστορικών γεγονότων με την πόλη που ονομάστηκε Ναζαρέτ. 'Αρα τυχόν εικασίες ότι μπορεί να υπήρχε παλαιότερα το όνομα Ναζαρέτ, να περιέπεσε για δεκαετίες ή και αιώνες στη λήθη και να επανήλθε αργότερα, δεν ευσταθούν.
Η ανύπαρκτη πόλη Ναζαρέτ
Το Ταλμούδ, μια συλλογή ιουδαϊκών νόμων που γράφτηκε μετά τα χριστιανικά ευαγγέλια (3ος αι.), αναφέρει πολλούς μικρούς και μεγάλους γαλιλαιϊκούς οικισμούς, αλλά ούτε μία φορά τη Ναζαρέτ. Γενικότερα, ουδείς ιστορικός ή άλλος συγγραφέας, πριν ή λίγο μετά τον Ιησού, αναφέρει ποτέ το όνομα αυτής της πόλης. Η μόνη «πηγή» που «ιδρύει» και περιγράφει τη Ναζαρέτ, είναι η χριστιανική παράδοση, στην οποία αναφέρεται ακόμα ότι εκεί υπήρχε και συναγωγή, άρα θα έπρεπε να είναι ένας μεγαλύτερος οικισμός και όχι μια μικρή ομάδα κατοικιών ή ένας σταθμός αγροτικής παραγωγής. Παραμένει λοιπόν ανεξήγητο, πώς είναι δυνατόν να υπήρχε στο σταυρό του Ιησού επιγραφή που αναφερόταν σε μια πόλη, η οποία δεν υπήρχε καν εκείνη την εποχή ή πριν από αυτήν. Και πώς αναφέρεται αυτή η πόλη στα ευαγγέλια που λέγεται ότι γράφτηκαν μέσα στον 1ο αιώνα αλλά δεν αναφέρεται στο Ταλμούδ που γράφτηκε δύο αιώνες αργότερα ...;
Κατά μία «αιρετική» εκδοχή ο χαρακτηρισμός Ναζωραίος (ή αλλιώς Ναζηραίς ή Ναζηραίος) σήμαινε στα εβραϊκά ο κεχρισμένος. Επειδή όμως οι θεόπνευστοι πατέρες του χριστιανισμού δεν κατανοούσαν αυτή τη σημασία, νόμισαν ότι ήταν προσδιορισμός με τοπική-εθνική σημασία και «κατασκεύασαν» μια πόλη Ναζαρέτ. Τότε όμως, πώς αναφέρεται ο Ματθαίος στην πόλη Ναζαρέτ που κατοίκησε ο Ιησούς; Η μόνη δυνατή εξήγηση είναι ότι όλα αυτά προέρχονται από προσθαφαιρέσεις μεταγενέστερων «επιμελητών», οπότε εξηγούνται έτσι και οι πάμπολλες αντιφάσεις μεταξύ των «ιερών βιβλίων».
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΙ ΛΕΕΙ ΚΑΙ Η ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Σημειώνεται ότι αυτή η πόλη υπό τα παραπάνω ονόματα δεν αναφέρεται σε κανένα αρχαίο κείμενο (αιγυπτιακό, σουμεριακό, βαβυλωνιακό, περσικό, αρχαίο ελληνικό ή ελληνιστικό), ούτε στα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης παρά τη φημολογούμενη γεωγραφική ακριβολογία της. Επίσης δεν την αναφέρει ούτε το Ταλμούδ, ούτε ο Ιουδαίος ιστορικός Ιώσηπος Φλάβιος, αλλά ούτε και τα χειρόγραφα της Νεκρής Θάλασσας κάνουν λόγο γι΄ αυτήν. Για πρώτη φορά εμφανίζεται στα Ιερά Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης, το αρχαιότερο κείμενο των οποίων ανάγεται στον 4ο αιώνα. Αλλά και η αρχαιολογική σκαπάνη παρότι έχει αποκαλύψει προϊστορικό οικισμό σε παρακείμενο βουνό, σε απόσταση περίπου μία ώρα με τα πόδια, σε σπήλαιο, στο λεγόμενο "Βουνό καταβαράθρωσης", στην ίδια την πόλη δεν έχει βρει τίποτε το αξιόλογο προ του 8ου αιώνα.
Συνεπώς η ιστορία της είναι γνωστή από τον 8ο αιώνα όπου και διαδοχικά καταλήφθηκε από Άραβες, Σταυροφόρους, πάλι Άραβες, από τον Φρειδερίκο τον Β' της Γερμανίας, τους Μαμελούκους, τους Τούρκους και τελευταία από τους Βρετανούς, που δημιούργησαν το κράτος κατ΄ εντολή της Παλαιστίνης, πριν την ίδρυση του Ισραήλ. Για την ετυμολογία του ονόματος Ναζαρέτ που αναφέρεται 10 φορές στις ευαγγελικές περικοπές, ή του ονόματος Νάζαρα, που αναφέρεται δύο φορές, δεν έχει δοθεί μία σαφή απάντηση. Έχουν γίνει διάφορες προσπάθειες, πλην όμως αποτελούν μόνο θεωρίες, χωρίς αποδεικτική εγκυρότητα, λόγω ακριβώς έλλειψης ιστορικών στοιχείων. Συνέπεια όλων των παραπάνω είναι να έχουν γεννηθεί πλείστα ερωτήματα και αμφιβολίες στους ιστορικούς ερευνητές της Καινής Διαθήκης κατά πόσον υπήρχε αυτή η πόλη στην εποχή του Ιησού Χριστού, ή επρόκειτο για άλλο γεωγραφικό τόπο - πόλη κατά τις περιγραφές των σχετικών ευαγγελικών περικοπών.
Η πόλη βρίσκεται νοτιοδυτικά της Κανά, περίπου στο ενδιάμεσο της απόστασης Χάιφας και νοτίου άκρης της λίμνης της Τιβεριάδας και σε απόσταση 110 χλμ. βόρεια της Ιερουσαλήμ. Είναι κτισμένη αμφιθεατρικά σε μια νοτιοανατολική ομαλή πλαγιά ενός μικρού υψώματος - λόφου του λεγόμενου Ντζέμπελ ελ Σικχ σευψόμετρο 350 μ. μέσα σε ένα κοίλωμα - οροπέδιο, περιμετρικά του οποίου υψώνονται λόφοι και κάποια μεγαλύτερα βουνά. Ο πληθυσμός της αποτελείται από Άραβες Παλαιστίνιους, κατά ποσοστό θρησκεύματος, 69% Μουσουλμάνοι και 31% Χριστιανοί κυρίως Μαρωνίτες, Ορθόδοξοι, Καθολικοί και Διαμαρτυρόμενοι, διαμένοντας σε χωριστές συνοικίες και διατηρώντας ναούς κατά δόγμα και τζαμιά, με κύριες ασχολίες γεωργία, κτηνοτροφία και τουρισμό.