![]()
Στη διάρκεια της τουρκοκρατίας όλες οι παλαιές αυτοκέφαλες εκκλησίες είχαν μετατραπεί σε μητροπόλεις υπαγόμενες στο Ορθόδοξο πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης. Κατά τη διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο επίσκοπος είναι θεμέλιο και της εκκλησιαστικής δικαιοσύνης. Στα πλαίσια του νέου συστήματος, ο Πατριάρχης έλαβε αυξημένα προνόμια και η αρμοδιότητά του επεκτάθηκε και γεωγραφικά και ουσιαστικά: αφ' ενός, μέσω των προνομίων που του χορηγήθηκαν από το Σουλτάνο, θα μπορούσε ουσιαστικά να αγνοήσει τους άλλους Ορθόδοξους πατριάρχες, και, αφ' ετέρου, η δύναμή του έπαψε να είναι καθαρώς κανονική και πνευματική, γενόμενη επίσης και πολιτική. Ο πνευματικός διάλογος με τη Δύση έγινε αδύνατος και σε αυτό οφείλεται η απουσία της Ορθοδοξίας από σημαντικές εκκλησιαστικές και πνευματικές κινήσεις της περιόδου. Θεωρείται ότι η στάση αυτή σφράγισε τη μεταγενέστερη αντίληψη ως προς τη θέση του Πατριαρχείου.[1][2] Όμως, ούτε ο σουλτάνος δεν ήταν ευνοϊκός στη συνέχιση των πολιτικών δεσμών με τη δυτική χριστιανοσύνη, φοβούμενος πιθανή σταυροφορία για την απελευθέρωση των χριστιανών υπηκόων του. Ο εθνικισμός, που αναπτύχθηκε ως κίνημα τον 18ο αιώνα, επηρέασε και την τουρκοκρατούμενη βαλκανική χερσόνησο με την αρχική διεκδίκηση εκκλησιαστικής αυτονομίας των εθνοτήτων από το εκκλησιαστικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης.[3]
Αμέσως μετά την διακήρυξη της Επανάστασης του 1821 το πατριαρχείο εξέδωσε αφορισμό,
(ΟΙ ΤΟΚΟΓΛΥΦΙΕΣ ΤΩΝ ΡΑΣΟΦΟΡΩΝ ΤΟ 1821!!! Πολλά έχουν γραφεί για την προσφορά των ρασοφόρων του Χριστιανισμού την εποχή της Τουρκοκρατίας και για τα οποία θα αναφερθώ σε άλλα σημειώματα. Την εποχή που πάρα πολλοί Έλληνες έδιναν το αίμα τους και την περιουσία του (όπως η Μπουμπουλίνα, ο Κανάρης, Μαντώ Μαυρογένους) τα καθίκια οι ρασοφόροι όχι μόνο έπιναν και έτρωγαν σε βάρος του Ελληνισμού, ΑΛΛΑ ΔΙΕΠΡΑΤΑΝ ΚΑΙ ΤΟΚΟΓΛΥΦΙΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΣΗΜΕΡΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΟΤΙ ΣΤΗΡΙΞΑΝ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ!!ΤΗΝ ΩΡΑ ΠΟΥ ΕΔΙΝΑΝ ΤΟΝ ΥΠΕΡ ΠΑΝΤΩΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΟΙ ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΡΑΣΟΦΟΡΟΙ ΕΚΑΝΑΝ "ΙΕΡΕΣ" ΤΟΚΟΓΛΥΦΙΕΣ!!
Οι Τοκογλύφοι της "Παναγίας" της Έλωνα
Στις αρχές του φθινοπώρου 2006 παρακολουθήσαμε από τον τύπο και τα ΜΜΕ την ιστορία της κλοπής, από το μοναστήρι της Έλωνας, μιας εικόνας. Οι πιστοί εξέφραζαν, μπροστά στις κάμερες, την ιερή αγανάκτηση τους για το γεγονός και μετά πέρναγαν κι από το παγκάρι για τα ...; δέοντα.
Έτσι δόθηκε η ευκαιρία να γίνει πιο γνωστό το μοναστήρι το οποίο ομολογουμένως υστερούσε έναντι της κοντινής Ι.Μ.Μαλεβής που είχε περισσότερους επισκέπτες. Βλέπετε στην Μαλεβή η Παναγία είναι «μυροβλήτρια» και ως εκ τούτου πιο γνωστή. Στην Έλωνα λοιπόν άρπαξαν την ευκαιρία και δια παντός μέσου διαφημίστηκε η κλαπείσα εικόνα ως θαυματουργή και το μοναστήρι ως θαυματουργότερο ...;
Οι πιο ορθολογιστές είχαν πλούσιο ψυχαγωγικό υλικό: ιστορίες με Τούρκους, με εικόνες που εμφανίζονταν στα βράχια, με μαρτυρίες βοσκών και τσομπαναρέων και άλλα ευφάνταστα δημιουργήματα μοναχών και ιερέων. Προσπαθώντας να ενημερωθώ πιο επίσημα για το παρελθόν της Ι.Μ.Έλωνας, προμηθεύθηκα το περιοδικό της μητρόπολης Κυνουρίας και Μαντινείας, στην οποία ανήκει το μοναστήρι. Το περιοδικό έχει τον ευρηματικό τίτλο «Αλιεύς» και βεβαίως δεν ξεκαθαρίζει τι ακριβώς ψαρεύει ...; (χάνους; ροφούς;) Διαβάζοντας το όμως καταλαβαίνεις σε ποιους απευθύνεται.
Αρχικά ενημερώνει λοιπόν ότι ο ποιμήν της μητροπόλεως «δεν εκοιμήθη» για όσο διάστημα ανεζητήτο η εικόνα!! Τριάντα και πλέον μερόνυχτα άυπνος!! « ...;δεν είναι υπερβολή ...;» συμπληρώνει ο «Αλιεύς». Αν έτρωγε τις μέρες της αϋπνίας δεν γράφει. Στις τελευταίες σελίδες πάντως αναφέρεται το βαρύ πρόγραμμα του κατά το διάστημα των τριάντα ημερών: χειροτονίες, εγκαίνια, βαπτίσεις, δοξολογίες, εορτασμοί ...;
Συνέχεια έχει ένα σπαραξικάρδιο κάλεσμα προς την εικόνα (!!) να γυρίσει στη θέση της :« ...;γύρισε και φύλαξε μας από τους κινδύνους των ημερών μας, τους παράλογους πολέμους, το αίμα των αθώων παιδιών, τους σεισμούς, τις φωτιές τους καταποντισμούς ...;» Κατά κοινή ομολογία πάντως τα παραπάνω συνεχίζονται και μετά την επιστροφή της εικόνας, και πριν την κλοπή της. Εξαιρουμένων των καταποντισμών!!(Είναι αλήθεια ότι έχουν καιρό να γίνουν)
Το επόμενο κείμενο όμως αναφέρει την ιστορία της μονής και είναι εξαιρετικά διαφωτιστικό. Η μονή λοιπόν έγινε επί τουρκοκρατίας από δυο μοναχούς που κατεσφάγησαν αργότερα από δυο τούρκους ληστές. Στη συνέχεια θέλησαν να πάρουν και την εικόνα (οι τούρκοι ληστές) όμως η Υπεραγία τους ...; τύφλωσε! Γεννάται το ερώτημα:γιατί δεν έκανε το ίδιο και τώρα; Και ανησύχησε ο κόσμος και χρύσωνε τα παγκάρια για να γίνει το θαύμα; Άσε ότι χάσανε και τον ύπνο τους μερικοί (για τριάντα μέρες!!)
Οι τυφλωμένοι Τούρκοι (από την Υπεραγία!) στη συνέχεια έγιναν καλά κατόπιν παρακλήσεως. Και αφιέρωσαν στην Θεομήτορα « ...;άπαντα τα εκ της διαρπαγής και της λεηλασίας (!!!) ...;εις αυτούς δε οφείλεται και το ότι οι Τουρκικαί αρχαί παρεχώρησαν πολλά προνόμια εις την Μονήν ...;» Το περίεργο βέβαια δεν είναι ότι κατέληγαν τα κλοπιμαία στους μοναχούς, ούτε ότι τα μοναστήρια είχαν εξουσία και προνόμια επί τουρκοκρατίας. Είναι ότι εδώ αποδίδεται σε δυο ασήμαντους Τούρκους ληστές, αυτό που γινόταν σε όλη την οθωμανική επικράτεια: τα μοναστήρια είχαν προνόμια και η Εκκλησία εξουσία.
Κατά το έτος 1770, αναφέρει ο «Αλιεύς» στη συνέχεια, η μονή επυρπολήθει και οι θησαυροί λεηλατήθηκαν. Ναι, όπως σας είπα και πριν, από φωτιά δεν προστάτευε η Πάνσεπτος. Μόνο από καταποντισμούς! Τώρα για το τι θησαυρούς μπορεί να έχει ένα μοναστήρι και πως τους μάζευε σε καιρό τουρκικής κατοχής, διαβάστε: « ...;η Ιερά Μονή της Έλωνας έλαβε προνόμια πολλά, αφιερώματα κτηματικά και διατάγματα σουλτανικά την εξασφάλιζαν από κάθε διάθεση αρπαγής ...;» Από την μια μεριά μας λένε ότι ο σουλτάνος την εξασφάλιζε ως κόρη οφθαλμού κι απ την άλλη ότι την έκλεψαν δυο Τούρκοι (αυτοί που τυφλώθηκαν από την Πλατυτέρα).
Ωστόσο μπορεί ο λαός να υπέφερε από τον τουρκικό ζυγό, η εν λόγω μονή όμως άκμασε κατά την περίοδο « ...;από το έτος 1798 έως 1811 ...;» Δεν το λέω εγώ, ο «Αλιεύς» το γράφει. Μάλιστα ήταν τόσο πλούσιο που έστελνε στο Φανάρι κάθε χρόνο τριάντα τρία γρόσια, μέχρι το 1811 που έστειλε μονομιάς τριακόσια πενήντα γρόσια και δεν ξανάστειλε! Κάτι σαν το leasing που πληρώνεις δόσεις και στο τέλος δίνεις κάτι παραπάνω και το αποκτάς διαπαντός! Μάλιστα για του λόγου το αληθές ο «Αλιεύς» δημοσιεύει και μια απόδειξη μιας τέτοιας συναλλαγής στην σελίδα 19. Είναι αυτό που λέμε οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους!
Προσπερνάω το καλύτερο που σας το κρατάω για το τέλος, και πάμε σε έναν αφορισμό που αναφέρει ο «Αλιεύς», ότι έγινε από τους ευλαβέστατους και οσιότατους πατέρες της Εκκλησίας εναντίον ακτημόνων που μπήκαν στα χωράφια της μονής το έτος1856 (όταν δεν υπήρχε η προστασία του σουλτάνου). Ο αφορισμός αυτός δημοσιεύεται ολόκληρος στο περιοδικό της Ιεράς Μητρόπολης Μαντινείας και Κυνουρίας στην σελίδα 22 και 23. (τεύχος Ιουλ. Αυγ. Σεπτ. 2006)
Πάμε τώρα σε αυτό που θεωρώ ότι είναι το άκρον άωτον του θράσους (η της μωρίας). Στην σελίδα 18 γράφει ο «Αλιεύς»:
« ...;η εικόνα της Παναγίας φώτιζε τα πνευματικά σκοτάδια αλλά και οικονομικά βοήθησε εις τον μεγάλο ξεσηκωμό. Και όταν κάθε οβολός ήταν απαραίτητος για τον αγώνα που έκανε το Έθνος για την ελευθερία του η Μονή της Έλωνας έδωσε το παρών. Η απόδειξη πληρωμής της Πελοποννησιακής Γερουσίας, που δημοσιεύουμε πιο πάνω αποτελεί αδιάψευστη μαρτυρία ...;»
Η μόνη αδιάψευστη μαρτυρία που βγαίνει αν διαβάσει κάποιος προσεκτικά την απόδειξη (και δεν είναι αγράμματος, ηλίθιος κλπ) που δημοσιεύει στην σελίδα 21 ο «Αλιεύς» είναι η εξής: Η Εκκλησία δάνειζε τα χρήματα ΕΝΤΟΚΑ στην Πελοποννησιακή Γερουσία, για τρία χρόνια. Όχι μόνο δεν έδωσε αλλά έκανε και τον τοκογλύφο! Δεν την άγγιζε το μεγαλείο της Επανάστασης εναντίον του σουλτάνου που την προστάτευε και, κοίταζε να τα οικονομήσει με την τοκογλυφία! Και οι σημερινοί «Πατέρες», «Ποιμένες» και «Αλιείς» αντί να ντρέπονται και να ικετεύουν να τους συγχωρήσει το Έθνος, καμαρώνουν για τον μόνιμο ρόλο τους: του τοκογλύφου, του εκμεταλλευτή του ανθρώπινου πόνου, του ανθέλληνα. Ιδού το κείμενο της απόδειξης:
«Η πελοποννησιακή Γερουσία έλαβε από την ιεράν μονήν την επικαλουμένη Ελώνη δι ανάγκην του έθνους ...; γρόσια χίλια πεντακόσια αρ.1500 αποδοτέα εις τρίχρονον διορίαν, ...;.με τον τόκον αυτών ανά οκτώ εις τα εκατόν τον χρόνον και προς είσπραξιν 1822 ...;
Κατόπιν αυτού είμαστε βέβαιοι για τον ρόλο της Εκκλησίας διαχρονικά. Το περίεργο είναι που το βλέπουμε δημοσιευμένο σε έντυπο τους. Προφανώς δεν μπήκαν στον κόπο να διαβάσουν τι δημοσίευσαν ή, είναι σίγουροι ότι απευθύνονται σε ηλίθιους!
