Οι μαρμάρινες Κόρες που στηρίζουν στο κεφάλι τους το βάρος της οροφής, είναι ένα μοτίβο που χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα στην αρχαιοελληνική μνημειακή αρχιτεκτονική, ιδιαίτερα μετά από το ύψιστο καλλιτεχνικό επίτευγμα του Ερεχθείου, στην Ακρόπολη της Αθήνας. Οι Καρυάτιδες που αναδύθηκαν μέσα από το χώμα του τύμβου Καστά πριν από μερικά εικοσιτετράωρα, συνιστούν συνταρακτικό αρχαιολογικό εύρημα, το οποίο βέβαια προστίθεται σε όσα έχουν ήδη αποκαλυφθεί, κυρίως όμως προοιωνίζεται εκείνα που πρόκειται να έρθουν στο φως τις επόμενες ημέρες.
Το στοιχείο που εντυπωσιάζει αμέσως, είναι ότι ο συνδυασμός των Σφιγγών και των Καρυάτιδων συνδέει ακόμη πιο στενά τις Αιγές (Βεργίνα) με την Αμφίπολη: Στον περίφημο «Τάφο του Θρόνου ή της Ευρυδίκης» εμφανίζονταν τόσο οι Σφίγγες όσο και οι Καρυάτιδες, ως μικρογραφίες αγαλμάτων, στο θρόνο του συγκεκριμένου μνημείου. Δυστυχώς, όμως, τα συγκεκριμένα αγαλματίδια εκλάπησαν το 2001, υπό μυστηριώδεις συνθήκες, μέσα από τον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας.
Οι μαρμάρινες Κόρες που στηρίζουν στο κεφάλι τους το βάρος της οροφής, είναι ένα μοτίβο που χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα στην αρχαιοελληνική μνημειακή αρχιτεκτονική, ιδιαίτερα μετά από το ύψιστο καλλιτεχνικό επίτευγμα του Ερεχθείου, στην Ακρόπολη της Αθήνας. Η εμφάνιση των Καρυάτιδων σε έναν τάφο, όπως αυτός της Αμφίπολης, μαρτυρά ξεκάθαρα την επιρροή που είχαν τα αισθητικά πρότυπα της κλασικής περιόδου στους Μακεδόνες. Ο αρχιτέκτων που επιμελήθηκε το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης, όπως αποδεικνύεται καθημερινά με όσα έρχονται στο φως, επέλεξε να ενσωματώσει στο έργο τα απολύτως καλύτερα δείγματα της γλυπτικής παράδοσης. Το γεγονός αυτό ενισχύει την άποψη ότι εκείνος, εκείνη ή εκείνοι που ετάφησαν στον τύμβο Καστά ήταν επιφανέστατοι.
Μια ιδέα για το πώς θα μπορούσαν να είναι οι αρχικές μορφές των Καρυάτιδων ίσως να προσφέρει ένα μεταγενέστερο ταφικό μνημείο: Πρόκειται για τον θρακικό τύμβο που αποκαλύφθηκε κοντά στο χωριό Σβεστάρι της Βουλγαρίας. Σε αυτό τον τάφο εμφανίζονται δέκα κόρες, με προφανή οπτική συγγένεια με τις ελληνικές Καρυάτιδες, να στηρίζουν την οροφή με τα χέρια τους εκτεταμένα πλαγίως, ενδεχομένως όπως και τα αγάλματα της Αμφίπολης. Οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι ο τάφος στο Σβεστάρι επιδεικνύει σαφέστατες επιρροές από την μακεδονική και ελληνιστική τέχνη.
Οι Καρυάτιδες της Αμφίπολης, παρόλο που η κατάστασή τους μαρτυρά ότι έχουν υποστεί κάθε είδους κακουχίες, δικαιώνουν εμμέσως εκείνους που οραματίζονται το ελάχιστα πιθανό από ιστορικής άποψης, δηλαδή το να βρεθεί κάποιο νεκρικό υπόλειμμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κι αυτό διότι οι Καρυάτιδες παραπέμπουν είτε στην Ακρόπολη των Αθηνών, είτε στο Θησαυρό των Σιφνίων στους Δελφούς. Ο Αλέξανδρος, λόγω και της μαθητείας του δίπλα στον Αριστοτέλη, υπήρξε ανέκαθεν θαυμαστής του αθηναϊκού πολιτισμού. Το Ερέχθειο ολοκληρώθηκε το 406 π.Χ. και το πιο λαμπρό του χαρακτηριστικό ήταν οι Καρυάτιδες που υποκατέστησαν τους κίονες, δημιουργώντας ένα οπτικό αποτέλεσμα απαράμιλλης χάρης, κομψότητας και πλαστικότητας. Προηγουμένως, όμως, περί το 525 π.Χ. οι Σίφνιοι, είχαν αφιερώσει στον Απόλλωνα ένα κτίσμα-θησαυροφυλάκιο, στην πρόσοψη του οποίου δέσποζαν δύο Κόρες-κολώνες, ενώ στην κορυφή της στέγης του υπήρχε μια Σφίγγα. Ο Μέγας Αλέξανδρος θα πρέπει να είχε στο μυαλό του τις Καρυάτιδες, είτε όταν έστειλε στην Αθήνα 300 περσικές ασπίδες ύστερα από το θρίαμβό του στη μάχη του Γρανικού, είτε όταν αναζήτησε την εξιλέωση στους Δελφούς αφότου εξολόθρευσε 6.000 Θηβαίους, σαν αντίποινο για την εξέγερσή τους, το 335 π.Χ.
Εξυπακούεται, ότι οποιοσδήποτε από τους επιτελείς ή τους επιγόνους του Αλέξανδρου που θα ήθελε να τον μιμηθεί ή να αποπειραθεί να τον ξεπεράσει σε μεταθανάτια αίγλη, θα μπορούσε να παραγγείλει για τον δικό του φαραωνικό τάφο την προσθήκη Καρυάτιδων. Βέβαια, ένα από τα παράδοξα στοιχεία της ιστορίας, είναι ότι οι Καρυάτιδες παρέμειναν ανά τους αιώνες ταυτισμένες με το αθηναϊκό κλέος στην απόλυτη ακμή του, όπως όμως δηλώνει και το όνομά τους, πρόκειται για απεικόνιση γυναικών από τις Καρυές της Πελοποννήσου.
Κατά μία εκδοχή ήταν ο περίτεχνος χορός τους που μάγεψε τους καλλιτέχνες που σχεδίασαν την Ακρόπολη, κατά μία άλλη όμως ήταν ένας βαθύτερος συμβολισμός: Όπως σημείωνε ο Βιτρούβιος, ο Ρωμαίος αρχιτέκτονας και συγγραφέας, οι κάτοικοι των Καρυών είχαν συμμαχήσει με τους Πέρσες, όταν όμως οι υπόλοιποι Έλληνες απέκρουσαν τους «βαρβάρους», οι Αθηναίοι ανέλαβαν να τιμωρήσουν τους προδότες. Το ότι ανέθεσαν στις κόρες τους να φέρουν το βάρος των σκεπών στα οικοδομήματά τους, παραπέμπει σε μια μορφή αιώνιας καταδίκης. Αλλά και σε ένα μήνυμα προς παραδειγματισμό, ότι κανείς δεν μένει ατιμώρητος ύστερα από μια φριχτή προδοσία.
Κάποιοι διέκριναν ένα ελαφρό μειδίαμα στην δυτική Καρυάτιδα της Αμφίπολης, εκείνη που σώζεται σχεδόν ακέραιη, παρά τη ρωγμή και το βάρος που απειλεί να τη συνθλίψει επί χιλιετίες. Το εάν όντως χαμογελούσαν οι Κόρες-φρουροί του τάφου είναι άλλο ένα μυστήριο στη σειρά των αινιγμάτων που κρύβει ο Τύμβος Καστά -μάλλον όμως όχι για πολύ ακόμη.
Το θέμα της ανακάλυψης των δύο περίτεχνων καρυάτιδων στον τάφο της Αμφίποληςαπασχολεί τα καναδικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία αναπαράγουν την είδηση από τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων. Αναφέρουν ότι πρόκειται για ευρήματα που σηματοδοτούν ότι η αρχαιολογική σκαπάνη βρίσκεται κόντρα στην αποκάλυψη του τάφου ενός, μεγίστης σημασίας, προσώπου, ενώ σημειώνουν ότι πρόκειται για τον μεγαλύτερο τάφο που έχει βρεθεί στην Ελλάδα.