Ο πρώτος άνθρωπος που αναγνώρισε επίσημα και τίμησε δεόντως τονΚοσμά στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα ήταν ο Αλή Πασάς. Ο Αλής μέχρι το τέλος του με πολλές πράξεις έδειξε ότι θεωρούσε τον Άγιο Κοσμά πρόσωπο μεγάλου κύρους και με ακτινοβολία χωρίς όρια θρησκευτικού δόγματος. Ήταν αυτός που μετά τον απαγχονισμό του Αγίου στο Καλικόντασι (χωριό κοντά στο Φίερι της Αλβανίας) έχτισε μοναστήρι αφιερωμένο στον Κοσμά με τον τάφο του, έκανε λαϊκούς εράνους στην Αλβανία και στην Ήπειρο, εξέδωσε φιρμάνια, οργάνωσε επίσημες τελετές προς τιμή του στα Γιάννινα, φρόντισε να συνταχθεί η Ακολουθία του και γενικά έγινε ο αναβιωτής της μνήμης του. Και όλα αυτά τα έπραξε ο Αλής, χρόνια πολλά προτού το Πατριαρχείο τον ανακηρύξει σε άγιο (η ανακήρυξη έγινε στην Κων/λη στις 9-8-1961)! Ο Αρ. Βαλαωρίτης γράφει: «Εν Καλικοντασίω του Μπερατίου, ένθα ο ιερομάρτυς υπέστη του δι' αγχόνης θανάτου, ήγειρον ο Αλή Πασάς ιδίοις αναλώμασι περικαλή ναόν». Και ο μαθητής του Κοσμά Χριστοδουλίδης μνημονεύει: «Ανηγέρθη εκ βάθρων αυτός ο θείος ναός δια συνδρομής και παρεκελεύσεως και υψηλής προσταγής του κραταιοτάτου και υψηλοτάτου βεζίρ Αλή Πασά Τεπελενιώτη». Εύλογα γεννιέται η απορία πώς ο τύραννος της Ηπείρου Αλή Πασάς αναγνώριζε και τιμούσε τόσο επιδεικτικά αυτόν τον Άγιο της Ορθοδοξίας και του ελληνισμού. Πώς ταιριάζει αυτή η στάση με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και με τον ρόλο του στα ιστορικά γενόμενα;Απλό διότι ο Ανθέλληνας Κοσμάς έπαιζε το παιχνίδι των Οθωμανών κρατώντας τα πρόβατα στο μαντρί!! Βεβαίως έχουν διατυπωθεί οι αντιφατικότερες κρίσεις και απόψεις αλληλοσυγκρουόμενες για τον Αλή. Υπενθυμίζω κάποιες κρίσεις: Αδ. Κοραής: «Τέρας πεισματωμένο». Ελληνική Νομαρχία: «Έχει τα ελαττώματα όλων των τυράννων. Χωρίς θρησκείαν, χωρίς συνείδησιν, άρπαξ, φονεύς, θηλυμανής, αρσενοκοίτης, αιμοβόρος ...». Pouqueville: «Άνθρωπος με τα θηριωδέστερα ένστικτα και αντικοινωνικές αρετές». Αυτός ήταν ο φίλος του Ανθέλληνα Κοσμά του Αιτωλού!! Ποια, λοιπόν, ήταν τα βαθύτερα κίνητρα απόδοσης αναγνώρισης και τιμών στον Άγιο Κοσμά από τον Αλή Πασά; Η μεταφυσική αγωνία και η ανακάλυψη του πραγματικού θεού δεν ήταν στοιχεία και γνωρίσματα προσδιοριστικά του τυράννου της Ηπείρου. Όταν προσκύνησε δημόσια τη μνήμη του Κοσμά δεν ήταν αδυναμία ή αβεβαιότητα μπροστά στην απόγνωση. Άλλωστε, ο Αλής ήταν τόσο παντοδύναμος και κυρίαρχος που το μόνο που δεν θα τον συγκινούσε ήταν έλλειψη θεϊκής πρόνοιας. Επομένως η ερμηνεία της στάσης του απέναντι στον Άγιο πρέπει να αναζητηθεί κίνητρα που έχουν άμεση σχέση με τις πολιτικές επιδιώξεις και σκοπιμότητες ενός ηγέτη φιλόδοξου και αυταρχικού.Στο πρόσωπο του Κοσμά ο ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ ΒΡΗΚΕ ΕΝΑ ΑΞΙΟ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ!! Ο Αλή Πασάς ήθελε να γίνει σουλτάνος και κάθε ενέργεια απέβλεπε μονάχα στο να εξυπηρετεί αυτό το σχέδιο. Ήθελε να συσπειρώσει γύρω του όλους τους καταπιεσμένους Χριστιανούς της Αλβανίας και της Ελλάδας. Άλλωστε ο Αλής δεν ήταν ένας τυχοδιώκτης και καιροσκόπος. Είχε ιστορική συνείδηση του ρόλου του και ανάλογα με τις διαμορφωμένες συνθήκες προσάρμοζε την πολιτική του στις καταστάσεις και τα πρόσωπα. Όταν γιόρταζε τη μνήμη του Αγίου Κοσμά στα Γιάννινα επεδίωκε να διευρύνει τη λαϊκή βάση της επιρροής του και να δεθεί περισσότερο με τους υπόδουλους χριστιανικούς πληθυσμούς της επικράτειάς του!!! Είναι φανερό ότι ο Αλής κατέφευγε στην ιστορική μνήμη του Κοσμά όχι για να λυτρωθεί από τις εσωτερικές αγωνίες και τύψεις του, αλλά για να δημιουργήσει την ιδεολογική γέφυρα με την υπόδουλη Χριστιανική αγροτιά. Στην ίδια πολιτική του τυράννου εντάσσεται η καθιέρωση της ελληνικής γλώσσας ως επίσημης στο κράτος του, η στενή συνεργασία με έλληνες οπλαρχηγούς (π.χ. Καραϊσκάκης, Μπότσαρης κ.ά.), η αξιοποίηση διαλεχτών λογίων (π.Χ. Αθ. Ψαλίδας), η ανέγερση χριστιανικών ναών και μια σειρά από άλλες πρακτικές φιλοελληνικές.Εδώ αποδεικνύεται η συνεργασία Τούρκων και Χριστιανών!! Ίσως ο Αλή Πασάς κατά τη συνάντηση με τον Άγιο Κοσμά στο σπίτι του στο Τεπελένι, πολύ πριν γίνει Πασάς στα Γιάννινα, να επεξεργάστηκε βαθιά και φιλοσοφημένα τα λόγια του Αγίου κατά τον αποχωρισμό τους: «Να θυμάσαι όμως σε όλη τη διάρκεια της εξουσίας σου να αγαπάς και να υπερασπίζεσαι ιδιαίτερα τους Χριστιανούς, αν θέλεις να μείνει η εξουσία αυτή στους διαδόχους σου». Ούτε λίγο ούτε πολύ ο σιχαμένος Τουρκοπράκτορας Κοσμάς ο Αιτωλός συμβουλεύει τον Αλη Πασά πως θα συνεχιστεί η Οθωμανική κατοχή στην πατρίδα μας για πολλά χρόνια!!Δηλαδή απλά και με λίγα λόγια ο Ναζωραίος να είναι καλά και ας παει να γαμηθε@ η πατρίδα!!Αυτόν τον προδότη τιμά σήμερα οι Ρωμιοσύνη!!
↧