Ο Ιερός Λόχος των Θηβών, 300 άνδρες τον αριθμό, αποτελείτο από τους πιο εξέχοντες νέους στα αθλητικά και ειδικά στην πάλη. Ήταν όλοι από αριστοκρατικές οικογένειες και ήταν επιλεγμένοι ως ζεύγη επιστήθιων φίλων, για να κρατούν τις γραμμές του Λόχου αδιάσπαστες. Βρίσκονταν συνεχώς κάτω από εντατική εκπαίδευση και μονίμως υπό τα όπλα, με δημόσια δαπάνη. Αποτελούσαν σχηματισμό πεζικού πυκνής τάξης (οπλίτες) και ο οπλισμός τους θα ήταν σίγουρα ανώτερος από αυτόν των υπολοίπων Θηβαίων μαχητών.
Αν και ο Πλούταρχος θεωρεί ότι η μονάδα είναι έμπνευσις του Γοργίδα (1) οι Θηβαίοι είχαν μονάδα τριακοσίων επιλέκτων οπλιτών (λογάδων) από την εποχή πρό του Πελοπονησσιακού Πολέμου. Η μονάδα εξωντόθηκε στην νυκτερινή επιχείριση κατά της Πλάταιας όπως παραδίδει ο Θουκιδίδης στό πρώτο βιβλίο της εξιστόρησης του και πιθανόν δεν ανασυστάθηκε σαν ένδειξη πένθους ή ακόμα και αισχύνης για την αποτυχία.
Τον 4ο αιώνα το κλίμα ήταν διαφορετικο και η επιτυχία της Τέγυρας (2) ίσως ήταν καταλυτική στην επανασύστασή της. Ο Πελοπίδας ήταν ο μόνος Θηβαίος που είχε ίσως την τιμή να έχει τον Ιερό Λόχο σαν προσωπική φρουρά. Για 35 χρόνια ο Λόχος έμεινε αήττητος μέχρι την μάχη της Χαιρώνειας το 338 π..Χ. όπου καταστράφηκε ολοσχερώς από το Μακεδονικό Ιππικό του Φίλιππου το οποίο διοικούσε ο Μέγας Αλέξανδρος. Στην περιοχή που είναι θαμμένοι οι πεσόντες Ιερολοχίτες έχει ανεγερθεί μνημείο.
Ο Πλούταρχος υποστηρίζει ότι αποτελείτω από 150 ζεύγη εραστών αλλά αν λάβουμε υπόψιν το γεγονός ότι έζησε αρκετούς αιώνες μετά και εκφράζει μάλλον τις δικές του απόψεις και προτιμήσεις, η πληροφορία ελέγχεται. Ισως υπήρχαν κάποια μέλη της μονάδας με ιδιαίτερα γούστα και η πολιτεία να έκανε τα στραβά μάτια γιατί ήταν γόνοι της ανωτέρας τάξης και σημαντικοί για την άμυνα της πόλεως αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ήταν γενικό φαινόμενο. Άλλωστε ο Πλούταρχος αναιρεί τη θέση του με τα σχόλια του Φιλίππου μετά τη Χαιρώνεια (3)
Γοργόνειο από την περιοχή της Βοιωτίας. Μητροπολτικό Μουσείο Νέας Υόρκης. Φωτ. Elνssa Corsνni
Η μονάδα θα πρέπει να είχε το δικό της έμβλημα. Πιθανώς το «γοργόνειο» της Αθηνάς Ογγας (4) που το άγαλμά της βρισκόταν έξω από το σπίτι του Κάδμου. Το σύμβολο αυτό απεικονίζεται σε θηβαϊκά νομισματα αλλά ίσως η καλύτερη απεικόνιση διασώζεται στό Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης
1) Πλούταρχος Πελοπίδας 18.1-3 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1920
2) Πλούταρχος Πελοπίδας 16 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1920
3) Πλούταρχος Πελοπίδας 18.7 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1920
4) Παυσανίας «Ελάδος Περιήγησης» 9.12.2 Εκδοτική Αθηνών
Αισχύλος «Επτά Επί Θήβας» 164
http://stefanosskarmintzos.wordpress.com